EKSPERT RADZI – Pochodzenie towaru
Seria publikacji EKSPERT 3CARGO RADZI to cykl autorski, oparty o wiedzę osób bezpośrednio związanych z nami – zachęcamy do lektury. Pytania tematyczne można przesyłać na ekspert@3cargo.com
Spis treści:
- Preferencyjne i niepreferencyjne pochodzenie towaru
- Świadectwa przewozowe A.TR i EUR.1
- Deklaracja na fakturze
- Preferencyjne świadectwo pochodzenia – wymagania
- Świadectwa pochodzenia w imporcie
POCHODZENIE TOWARU.
Każdy przedsiębiorca, który eksportuje bądź importuje towary, wcześniej czy później styka się z zagadnieniem pochodzenia towarów. O tym, dlaczego pochodzenie towaru ma znaczenie w wymianie handlowej z krajami trzecimi oraz jakie dokumenty je potwierdzają, rozmawiamy z Magdaleną Dudek, Agentką Celną 3CARGO.
3CARGO: Pani Magdo, zacznijmy o tego, co to jest pochodzenie towaru i jakie ma znaczenie?
Magdalena Dudek: Pochodzenie towaru to inaczej przynależność towaru do konkretnego kraju lub regionu, a ponieważ towar może mieć inne pochodzenie niż kraj, z którego został przywieziony, ważne jest precyzyjne ustalenie jego pochodzenia. Dlatego też pochodzenie towaru jest ustalane w oparciu o reguły pochodzenia, czyli jednolite w całej Unii Europejskiej zasady. Oznaczenie pochodzenia towaru ma bezpośredni wpływ na zastosowanie stawki celnej, a tym samym jest jednym z elementów kalkulacyjnych, na podstawie których wyliczane są należności celno-podatkowe. Ponadto oznaczenie kraju pochodzenia towaru ma zastosowanie w związku z ograniczeniami lub zakazami przywozu towarów z określonych państw lub regionów. Pochodzenie towaru jest podstawą do zastosowania środków taryfowych tj. kontyngentów preferencyjnych, ale także do naliczenia ceł antydumpingowych i wyrównawczych.
Preferencyjne i niepreferencyjne pochodzenie towaru
3C: Czy z faktu, że dany towar ma określone pochodzenie, mogą płynąć bezpośrednie korzyści dla importera takiego towaru?
MD: To zależy, bowiem w obrębie zagadnienia, jakim jest pochodzenie towaru, wyróżniamy dwa rodzaje pochodzenia – niepreferencyjne i preferencyjne. Pochodzenie niepreferencyjne, czyli standardowe, wiąże się ze stosowaniem podstawowej stawki cła dla krajów trzecich czyli erga omnes. Do jej zastosowania nie wymaga się najczęściej przedłożenia dowodów na pochodzenie towaru, ale może być ono potwierdzone np. świadectwem niepreferencyjnego pochodzenia (ang. Certificate of Origin), informacją na fakturze, oświadczeniem, itp. Wyjątkiem są wyroby tekstylne, niektóre towary rolne czy stalowe. Jak już wspominałam, stawka erga omnes to stawka podstawowa, wiąże się z opłaceniem pełnego cła dla towarów importowanych.
3C: A preferencyjne pochodzenie?
MD: Preferencyjne pochodzenie to wprowadzony przez Unię Europejską na potrzeby handlu z krajami trzecimi zróżnicowany system, który pozwala na stosowanie preferencyjnych, czyli niższych niż podstawowe, stawek celnych dla towarów przywożonych z krajów, dla których takie systemy funkcjonują. Zastosowanie preferencji uzależnione jest od udokumentowania pochodzenia towaru i spełnienia innych wymogów związanych z handlem preferencyjnym.
3C: Jakie dokumenty muszą być wystawione dla towaru, by można było wobec niego zastosować stawki preferencyjne?
MD: W celu udokumentowania preferencyjnego pochodzenia towaru wystawiane jest świadectwo preferencyjnego pochodzenia towaru. Świadectwo musi być wystawione przez wiarygodny organ lub instytucję w danym kraju (urząd celno-skarbowy). Preferencyjne świadectwo pochodzenia sporządzane jest na formularzu. Zawiera dane nadawcy i odbiorcy towaru oraz dane identyfikacyjne samego towaru, czyli kod taryfy celnej, opis towaru, wszelkie znaki i numery, liczbę opakowań, wagę netto, brutto itp. Formularz świadectwa opatrzony jest numerem seryjnym umożliwiającym jego identyfikację. Świadectwo jednoznacznie poświadcza pochodzenie towaru i musi zawsze być przedłożone w oryginale w momencie dokonywania zgłoszenia celnego oraz musi zostać przedłożone w okresie jego ważności.
3C: Mówimy o jednym dokumencie, który uprawnia do zastosowania preferencyjnych stawek cła? Czy jest to bardziej złożone zagadnienie?
MD: Zdecydowanie bardziej złożone. Regulacje prawne dotyczące ustalania preferencyjnego pochodzenia towarów są zbliżone w różnych krajach, ale nie są identyczne. Dla tego samego towaru w jednym państwie preferencje zostaną uznane, podczas gdy w innym nie – zależy to od przepisów i regulacji prawnych danego państwa. Dlatego też rodzaj wystawianego świadectwa jest określany w odniesieniu do danej regulacji. System preferencji Unii Europejskiej opiera się na szeregu podpisanych przez Unię Europejską umów międzynarodowych. Do takich umów preferencyjnych należą umowy o wolnym handlu (o charakterze dwustronnym tzn. strefy, w których znosi się cło i inne opłaty, co w jednakowy sposób obejmuje wszystkie strony umowy), umowy o partnerstwie gospodarczym, generalny system preferencji, a także umowy o unii celnej.
Świadectwa przewozowe A.TR i EUR.1
3C: Z jakimi krajami Unia ma podpisane takie preferencyjne umowy?
MD: Lista krajów objętych preferencjami na mocy umów preferencyjnych jest bardzo długa.
3C: Proszę zatem wymienić naszym czytelnikom kilka najważniejszych krajów.
MD: Przykładowo kraje EFTA i kraje bałkańskie to niektóre z tych, z którymi Unia ma podpisane umowy o wolnym handlu. Od lutego tego roku do tych krajów należy także Japonia. Unię celną podpisaliśmy między innymi z Turcją. Co ciekawe, w przypadku unii celnej system preferencji opiera się nie na pochodzeniu towaru, ale na jego statusie.
3C: Co to oznacza?
MD: Wymiana towarowa pomiędzy krajami unii celnej odbywa się bez cła po przedłożeniu stosownych dokumentów potwierdzających status towaru. Przykładowo w wymianie handlowej z Turcją status celny towaru potwierdza wystawione dla tego towaru świadectwo przewozowe A.TR. Dokument ten potwierdza, że towar został np. wywieziony z Turcji, a krajem przeznaczenia dla tego towaru jest Polska. Na tej podstawie stosuje się preferencyjne stawki celne, co w praktyce oznacza zwolnienie z cła dla tego towaru.
3C: Wspomina Pani o świadectwie przewozowym A.TR, a w jaki sposób dokumentuje się preferencyjne pochodzenie dla towarów w ramach pozostałych umów, o których Pani mówiła?
MD: W ramach umów o partnerstwie lub wolnym handlu preferencyjne pochodzenie dokumentuje się poprzez wystawienie świadectwa przewozowego EUR.1 lub EUR-MED, lub też deklaracji na fakturze.
Deklaracja na fakturze
3C: Deklaracji na fakturze?
MD: Tak, prawo przewiduje także formy uproszczone, czyli zamieszczenie na fakturze deklaracji eksportera, w której zaświadcza on o preferencyjnym pochodzeniu towaru, którego dokument dotyczy. Wzór formuły jest jednakowy dla wszystkich państw.
3C: I to wystarczy?
MD: Tak, ale jest kilka kwestii, o których należy pamiętać, jak przykładowo fakt, że oprócz formuły samej deklaracji musi być ona podpisana i opieczętowana, gdyż dopiero wtedy faktura staje się dokumentem potwierdzającym preferencyjne pochodzenie towaru. No i oczywiście najważniejsza informacja: taka uproszczona forma dokumentowania preferencyjnego pochodzenia towaru jest ograniczona limitem jego wartości, tzn. może być stosowana tylko w przypadku towarów, których wartość na fakturze nie przekracza 6000 EUR. Uproszczona forma nie zwalnia również eksportera z obowiązku przedstawienia na każde wezwanie organów celnych wszelkich dokumentów potwierdzających preferencyjne pochodzenie towaru. Innymi słowy dowodów na to, że towar spełnia preferencyjne reguły pochodzenia oraz inne warunki przewidziane w odpowiednich regulacjach dla danego kraju wysyłki towaru.
3C: A co w sytuacji, gdy eksporter wysyła towar o wartości przekraczającej 6000 EUR? Czy wtedy deklaracja na fakturze nie jest możliwa?
MD: Jest, o ile eksporter uzyska upoważnienie do stosowania uproszczonego sposobu dokumentowania preferencyjnego pochodzenia towarów i status upoważnionego eksportera. To daje mu uprawnienia do zamieszczania deklaracji o preferencyjnym pochodzeniu towarów o wartości przekraczającej ustanowiony limit.
Preferencyjne świadectwo pochodzenia – wymagania
3C: Wróćmy jeszcze do dokumentowania preferencyjnego pochodzenia. Czy preferencyjne świadectwo pochodzenia może być wystawione dla każdego towaru?
MD: Tak, może być wystawione dla każdego towaru, jednakże wystawienie preferencyjnego świadectwa pochodzenia jest uzasadnione tylko dla tych towarów, wobec których będą stosowane preferencyjne stawki cła.
3C: Czy świadectwa wystawiane na terenie Unii Europejskiej mogą potwierdzać jedynie unijne pochodzenie towarów?
MD: Z reguły świadectwa pochodzenia potwierdzają, że towar pochodzi z Unii Europejskiej, jednak gdy istnieje taka konieczność związana z realizacją umowy handlowej, mogą być bardziej doprecyzowane i zaświadczać, że towar pochodzi z określonego państwa UE np. z Polski, Niemiec, Francji itd. Jednak to doprecyzowanie wymaga od eksportera przedłożenia dodatkowych dokumentów.
3C: Jakie dokumenty musi przedstawić eksporter, aby dla swojego towaru otrzymać preferencyjne świadectwo pochodzenia?
MD: Lista dokumentów różni się w zależności od tego, czy eksporter towaru jest jednocześnie jego producentem, czy też nie. Generalnie w obu przypadkach konieczne jest wypełnienie deklaracji dostawcy, która jest podstawowym załącznikiem do wniosku o wystawienie preferencyjnego świadectwa. W deklaracji eksporter potwierdza, że jest w posiadaniu dokumentów – dowodów na preferencyjne pochodzenie towaru, które deklaruje, oraz że na wezwanie urzędu zobowiązuje się je udostępnić.
3C: Skąd eksporter może się dowiedzieć, czy jego towar posiada preferencyjne pochodzenie?
MD: Towary uzyskują status towarów preferencyjnych, gdy są towarami całkowicie uzyskanymi, lub gdy są poddane wystarczającej obróbce lub przetworzeniu zgodnie z warunkami określonymi w wykazie zawartym w odpowiednich przepisach preferencyjnych. To zagadnienie jest jednak na tyle obszerne, że mogłoby stanowić temat na osobny wywiad.
Świadectwa pochodzenia w imporcie
3C: Oczywiście, w takim razie czy mogłaby Pani powiedzieć, jak to wygląda w przypadku importu towaru?
MD: Aby skorzystać z preferencyjnej stawki celnej w imporcie konieczne jest udokumentowanie preferencyjnego pochodzenia zgodnego z danym systemem preferencji, czyli importowany towar musi mieć wystawione preferencyjne świadectwo pochodzenia w kraju wysyłki, lub potwierdzony status celny, jak już wspominałam przy okazji wymiany handlowej z Turcją (świadectwo przewozowe A.TR). Dodatkowo wymagany jest również dowód bezpośredniego przywozu z kraju pochodzenia.
3C: Czy mogłabym prosić o jakiś prosty przykład podsumowujący wszystko, o czym rozmawiałyśmy? Załóżmy, że importuję z Turcji skarpety bawełniane. Do mojego towaru zostało wystawione świadectwo przewozowe A.TR, a towar jedzie bezpośrednio z Turcji do Polski.
MD: W takiej sytuacji Pani należności celno-podatkowe zostaną wyliczone z uznaniem preferencyjnej stawki, co w praktyce oznacza, że zapłaci Pani jedynie podatek VAT, a z opłaty cła będzie Pani zwolniona dla tego towaru.
3C: A analogiczna sytuacja, tylko że świadectwo przewozowe A.TR nie zostanie wystawione?
MD: Wtedy nie będzie podstaw do uznania preferencji dla tego towaru, a tym samym będzie Pani musiała zapłacić podatek VAT oraz pełną wartość stawki cła przewidzianej dla kodu taryfy, pod którym zgłoszony został towar do procedury dopuszczenia do obrotu.
3C: Dziękuję za rozmowę.
Nasza Agencja Celna 3CARGO oferuje pełen zakres usług związanych z legalizacją świadectw pochodzenia.
Zachęcamy do kontaktu.
