Seria publikacji EKSPERT 3CARGO RADZI to cykl autorski, oparty o wiedzę osób bezpośrednio związanych z nami – zachęcamy do lektury. Pytania tematyczne można przesyłać na ekspert@3cargo.com

---

 

REJESTR SENT

Od kwietnia 2017 roku przewóz towarów wrażliwych na terenie Polski podlega obowiązkowi zgłoszenia w rejestrze SENT. Czym jest rejestr SENT oraz kto i jak powinien dopełnić obowiązku zgłaszania w nim przewozów, by uniknąć surowych kar, rozmawiamy z Tomaszem Pietnoczką – kierownikiem Działu Projektów Logistycznych w 3CARGO.

Panie Tomaszu, zacznijmy od tego, co to jest rejestr SENT i w jakim celu został wprowadzony?

SENT jest elektronicznym rejestrem zgłoszeń stworzonym specjalnie na potrzeby realizacji ustawy z dnia 9 marca 2017 r. o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi. Dzięki rejestrowi SENT możliwa jest natychmiastowa wysyłka wymaganych ustawą danych, jak również ich uzupełnianie i aktualizacja. Ustawa w swoim założeniu miała dostarczyć organom skarbowym skuteczne narzędzie służące uszczelnianiu systemu podatkowego, zmniejszaniu szarej strefy (zwłaszcza w branży paliwowej) oraz redukcji luki VAT w Polsce poprzez nałożenie obowiązku zgłaszania przewozu towarów wrażliwych.

Towarów wrażliwych, czyli jakich dokładnie?

Chodzi o towary akcyzowe oraz inne towary, których transport jest związany z ryzykiem podatkowym. Do towarów tych należą także produkty lecznicze, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, zagrożone brakiem dostępności na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które są objęte obowiązkiem zgłaszania wywozu poza granice Polski czy też zbycia podmiotowi prowadzącemu działalność poza terytorium Polski.

Może Pan podać kilka przykładów?

Oczywiście. Obowiązkowi zgłoszenia przewozu w rejestrze SENT podlegają przewozy m.in. suszu tytoniowego, paliw płynnych, olejów roślinnych, paliw opałowych czy alkoholu. Dokładny wykaz towarów objętych systemem monitorowania według nomenklatury scalonej (CN) można znaleźć na stronie PUESC. Co ważne, lista ta może podlegać rozszerzaniu, dlatego warto sprawdzać aktualizacje.

A leki? Gdzie możemy sprawdzić, które dokładnie produkty lecznicze i wyroby medyczne są objęte systemem monitorowania?

W tym przypadku naszym podstawowym źródłem wiedzy powinna być lista ogłaszana przez Ministra Zdrowia i aktualizowana co 2 miesiące. Zawiera ona wszystkie istotne informacje, w tym nazwę substancji czynnej, dawkę leku, postać, wielkość opakowania oraz kod EAN.

Czy każdy przewóz wspomnianych towarów musi być zgłaszany?

Nie, obowiązują tu pewne ściśle określone limity, które mogą być różne w zależności od konkretnego towaru. Generalnie nie trzeba zgłaszać przewozu towarów wrażliwych przewożonych w opakowaniach jednostkowych nie większych niż 1,5-26 l lub 26 kg (w zależności od rodzaju), przewożonych w ilościach nie większych niż 500 l lub 500 kg czy też towarów wskazanych w przepisach wykonawczych. Jednak i tu ustawa przewiduje wyjątki, przykładowo susz tytoniowy czy paliwa opałowe – przewóz tych towarów podlega zgłoszeniu bez względu na ich ilość w przesyłce. Informacji o obowiązujących limitach należy szukać w zapisach ustawy lub na stronie PUESC, w wykazie towarów objętych systemem monitorowania.

Czy środek transportu oraz rodzaj przewozu mają tutaj znaczenie?

Ustawa i związana z nią konieczność zgłaszania w rejestrze SENT przewozów towarów wrażliwych dotyczy przewozów drogowych oraz kolejowych. Nie ma natomiast znaczenia czy towar jedzie tranzytem przez Polskę, jedzie na eksport itp. – na czas przemieszczania się towaru na obszarze naszego kraju przewóz ten musi zostać zgłoszony. Monitorowaniu nie podlegają natomiast przesyłki przewożone przez operatorów pocztowych, przesyłki znajdujące się pod procedurą celną, przesyłki stanowiące przesunięcie międzymagazynowe (z pewnymi wyjątkami), przesyłki przemieszczane w ramach procedury zawieszenia poboru akcyzy z zastosowaniem systemu EMCS oraz towary przewożone środkami transportu używanymi przez organy państwowe, takie jak Policja, Straż Graniczna czy ABW.

W tym miejscu warto dodać, że samochód przewożący towary wrażliwe powinien być wyposażony w urządzenie geolokalizacyjne. Może to być urządzenie, na którym zainstalowano bezpłatne oprogramowanie SENT GEO (np. smartfon, tablet) lub system GPS używany przez przewoźnika (tzw. ZSL). Ważne, aby były one zarejestrowane (na PUESC lub w aplikacji mobilnej), włączone na czas przewozu, a ich numery podane w zgłoszeniu SENT.

Wspomniał Pan wcześniej o paliwach opałowych. W zeszłym roku wprowadzono nowe obowiązki dla podmiotów sprzedających i kupujących paliwa opałowe. Może Pan przybliżyć ten temat?

Zmiany dotyczące monitorowania obrotu olejami opałowymi zostały wprowadzone ustawą z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz niektórych innych ustaw, stąd też nowe brzmienie ustawy: o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi. Wynika to z faktu, że oprócz przewozu nadzorem objęty został praktycznie cały obrót paliwami opałowymi, bez względu na ilość oraz status podmiotu nabywającego. Do dnia 31-go sierpnia 2020 podmioty sprzedające paliwa opałowe i podmioty zużywające te paliwa do celów grzewczych powinny złożyć zgłoszenie rejestracyjne uproszczone AKC-RU, celem uzyskania statusu pośredniczącego podmiotu olejowego (dla sprzedawców) lub zużywającego podmiotu olejowego (dla nabywców). Bez potwierdzenia rejestracji uproszczonej AKC-PR/U, po tej dacie nie będzie możliwa sprzedaż paliw opałowych lub ich zakup. Co ważne, obowiązek ten obejmuje również osoby fizyczne i podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej.

Porozmawiajmy o tym, kto powinien dokonywać zgłoszeń z rejestrze SENT.

Zgodnie z ustawą zgłoszeń w rejestrze SENT dokonują trzy rodzaje podmiotów: podmiot wysyłający, podmiot odbierający i przewoźnik. Na każdy z tych podmiotów ustawa nakłada określone obowiązki. Przedsiębiorca wysyłający towar wrażliwy przed rozpoczęciem przewozu musi przesłać do rejestru zgłoszenie, uzyskać numer referencyjny i przekazać ten numer przewoźnikowi. W przypadku dostawy towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług (np. sprzedaż krajowa), numer referencyjny należy przesłać także podmiotowi odbierającemu. Takie zgłoszenie powinno zawierać podstawowe informacje, takie jak: dane nadawcy i odbiorcy towaru, planowana data rozpoczęcia przewozu, dane miejsca załadunku oraz szczegółowe dane dotyczące samego ładunku (pozycja CN, ilość, masa itp.)

Przewoźnik przed rozpoczęciem przewozu uzupełnia zgłoszenie o takie informacje, jak: dane przewoźnika, numery rejestracyjne pojazdu, datę faktycznego rozpoczęcia przewozu i planowaną datę jego zakończenia, dane miejsca dostarczenia towaru, numer dokumentu przewozowego oraz numer zezwolenia, zaświadczenia lub licencji, jeżeli są one wymagane. Przewoźnik odmówi przyjęcia i przewozu towarów podlegających zgłoszeniu, jeżeli nie otrzyma numeru referencyjnego, dokumentu zastępującego zgłoszenie i potwierdzenia przyjęcia dokumentu zastępującego zgłoszenie albo dokumentu wskazującego na przesunięcie międzymagazynowe.

Odbiorca towaru ma natomiast obowiązek uzupełnić zgłoszenie o informację o odbiorze towaru, nie później niż w następnym dniu roboczym po jego dostarczeniu.

W jaki sposób można dokonać zgłoszenia lub jego aktualizacji w rejestrze SENT?

Czynności tych przedsiębiorcy mogą dokonywać za pośrednictwem usługi e-Przewóz na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Konto na PUESC może założyć tylko osoba fizyczna, która zamierza dokonywać zgłoszeń w imieniu podmiotu. Aktywacja konta odbywa się poprzez link aktywacyjny wysłany na adres e-mail. Początkowo do zgłoszeń w rejestrze SENT wystarczyła rejestracja konta o podstawowym dostępnie do platformy PUESC, jednak wymogi te uległy zmianie. Obecnie dokonywanie zgłoszeń SENT oraz ich aktualizacja przez podmioty wysyłające, odbierające, sprzedające i nabywające wymaga zaawansowanego poziomu dostępu do SISC (Systemu Informacyjnego Służby Celnej) i uzyskania numeru Id SISC. Od 1 października 2020 r. dokonywanie zgłoszeń z konta o podstawowym poziomie dostępu i bez rejestracji podmiotu albo bez rejestracji reprezentacji w obszarze SENT, nie będzie możliwe. Obowiązek ten nie dotyczy przewoźników.

Warto pamiętać, że każda zmiana informacji dotyczących transportu wymaga zgłoszenia aktualizacji w SENT. Nie można jednak aktualizować danych dotyczących samego towaru będącego przedmiotem przewozu.

Jakie kary grożą za niedopełnienie obowiązków wynikających z ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami opałowymi?

Z reguły są to kary pieniężne. Przykładowo w przypadku niedokonania zgłoszenia przewozu towaru nakładana jest kara pieniężna w wysokości 46% wartości brutto towaru. Karę w wysokości 10 tys. zł może ponieść przewoźnik, który nie uzupełni zgłoszenia. Kierowca, który nie włączy lub wyłączy urządzenia geolokalizacyjnego w odpowiednim czasie, lub też nie zatrzyma pojazdu w sytuacji stwierdzenia trwającej ponad godzinę niesprawności urządzenia lub systemu, może liczyć się z karą grzywny w wysokości od 5000 do 7500 zł. W sytuacji, gdy przewoźnik nie dostarczy zgłoszonego towaru do miejsca docelowego, a ustalenie podmiotu, który nabył lub posiada ten towar, nie będzie możliwe, na przewoźnika może zostać nałożona kara pieniężna w wysokości 100 tys. zł.

W lipcu tego roku Krajowa Administracja Krajowa podała, że w okresie od kwietnia 2017 do czerwca 2020 w rejestrze SENT zanotowano ponad 10 mln 700 tys. zgłoszeń, a skarbówka przeprowadziła ponad 1 mln 400 tys. kontroli, podczas których wykryto ponad 16 tys. nieprawidłowości. Czy to dowodzi skuteczności przepisów dotyczących przewozu towarów wrażliwych?

Nie rozpatrywałbym skuteczności przepisów pod kątem liczby wykrytych nieprawidłowości, których nota bene w porównaniu do liczby kontroli jest stosunkowo niewiele. Nie wiemy, jak wiele tych nieprawidłowości wiązało się z faktyczną próbą oszustwa, a ile było wynikiem zwykłej ludzkiej pomyłki. Myślę, że dużo ważniejszy jest aspekt prewencyjny. Zwiększona kontrola organów skarbówki oraz kary grożące za wykroczenia przyniosły zamierzony efekt psychologiczny – podmioty działające w szarej strefie ograniczyły swoją działalność.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Rozmawiała Ewelina Kłoda

WAŻNE! Informacji oraz pomocy w przypadku wątpliwości i problemów związanych z obsługą rejestru SENT oraz platformy PUESC należy szukać na stronie https://puesc.gov.pl/. Tam także udostępnione zostało środowisko testowe dla tych przedsiębiorców, którzy chcą zapoznać się z systemem i przetestować jego opcje, zanim dokonają faktycznego zgłoszenia.