Bałkany Zachodnie charakteryzują się dużym zróżnicowaniem, jednak to, co łączy 6 krajów tego regionu, to wspólne dążenie ku głębszej integracji z Unią Europejską. Serbia, Albania, Bośnia i Hercegowina, Północna Macedonia, Czarnogóra oraz Kosowo – te kierunki, które coraz częściej przyciągają uwagę polskich i europejskich przedsiębiorców.

 

Atrakcyjność inwestycyjna i konkurencyjność gospodarek Bałkanów Zachodnich z perspektywy polskich firm wzrasta. Wpływ na to ma szereg czynników, m.in. rozwój transeuropejskich sieci transportowych, stopniowe włączanie tych krajów do łańcuchów wartości przez duże korporacje o międzynarodowym zasięgu, rosnące dochody społeczeństw wpływające na wzrost popytu konsumpcyjnego, a także decyzja przywódców Serbii, Albanii i Północnej Macedonii o tworzeniu wspólnego rynku i zaproszenie do tej inicjatywy pozostałe trzy kraje. Wszystkie te czynniki powinny skłonić polskich eksporterów i inwestorów do większego zaangażowania w tej części Europy – to jeden z wniosków płynących z nowego raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Bałkany Zachodnie – nowe szlaki dla polskich inwestycji”.

Przegląd krajów tego regionu pod kątem ich atrakcyjności inwestycyjnej oraz potencjału dla polskiego eksportu może stanowić źródło inspiracji oraz pierwszy krok ku nawiązaniu nowej, satysfakcjonującej współpracy. Dlatego też w oparciu o wspomniany raport przygotowaliśmy dla Was serię artykułów poświęconych krajom Bałkanów Zachodnich. Zapraszamy!

---

Gospodarka Bośni i Hercegowiny

PKB (2018): 20,16 mld USD (źródło: Bank Światowy)
Struktura tworzenia PKB BiH: usługi – 64,3%, przemysł – 28,9%, Rolnictwo – 6,8% (Źródło: CIA 2019)
Bogactwa naturalne BiH: piasek, glina, kobalt, ołów, węgiel kamienny, drewno, gips, mangan, cynk, antymon, węgiel brunatny, energia wodna, sól, nikiel, chromit, boksyt, miedź, rudy żelaza
Główne gałęzie przemysłu: produkcja stali, wydobycie węgla, rudy żelaza, ołowiu, cynku, manganu, boksytu, aluminium, montaż samochodów, produkcja tekstyliów, produkcja wyrobów tytoniowych, produkcja mebli drewnianych, produkcja amunicji, produkcja sprzętu AGD, rafinacja ropy naftowej
Główne produkty rolne: tytoń, winorośl, owoce, warzywa, pszenica, kukurydza, żywy inwentarz (bydło, owce).

Eksport Bośni i Hercegowiny – TOP 5

Produkty:

• siedzenia (4,9%)
• energia elektryczna (4,7%)
• obuwie skórzane (4%)
• drewno przetarte lub strugane wzdłużnie (3%)
• aluminium nieobrobione plastycznie (2,6%)

Partnerzy:

• Niemcy (14%)
• Włochy (13%)
• Serbia (9,8%)
• Austria (9,1%)
• Słowenia (9%)
• Polska na 17. miejscu (1,4%)

Import Bośni i Hercegowiny – TOP 5

Produkty:

• samochody osobowe (5,5%)
• oleje ropy naftowej (3,4%)
• leki (3,4%)
• garbowane skóry końskie lub bydlęce (2,5%)
• części obuwia (2,3%)

Partnerzy:

• Serbia (12%)
• Niemcy (12%)
• Włochy (11%)
• Chorwacja (7,4%)
• Chiny (6,7%)
• Polska na 10. miejscu (3,2%)

Główni inwestorzy w Bośni i Hercegowinie oraz dziedziny inwestowania 2017

Inwestorzy:

• Austria (19,6%)
• Chorwacja (17,2%)
• Serbia (15,1%)
• Słowenia (7,7%)
• Holandia (5,2%)

Dziedziny inwestowania:

• usługi finansowe i ubezpieczeniowe (27,5%)
• przetwórstwo przemysłowe (25,7%)
• usługi informacyjne i komunikacyjne (13,3%)
• handel (12,3%)
• zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz (4,2%)

Infrastruktura

Drogi: 44,7 km / 100 km2
Kolej: 19,9 km linii / 1000 km2
Międzynarodowe porty lotnicze: Sarajewo, Mostar, Banja Luka, Tuzla

Postęp procesu integracji z UE

Bośnia i Hercegowina ma status potencjalnego państwa kandydującego. Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu wynegocjowano i podpisano w czerwcu 2008 r., lecz jego wejście w życie wstrzymano, głównie z powodu niewykonania przez ten kraj wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka o zasadniczym znaczeniu. „Nowe podejście” UE do tego kraju, w którym więcej uwagi poświęca się zarządzaniu gospodarczemu, umożliwiło długo oczekiwane wejście w życie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu z dniem 1 czerwca 2015 r. Kraj ten złożył wniosek o członkostwo 15 lutego 2016 r. W maju 2019 r. Komisja opublikowała swoją opinię, w tym listę 14 kluczowych priorytetów dla Bośni i Hercegowiny, na podstawie odpowiedzi Bośni i Hercegowiny na obszerny kwestionariusz. Tymczasem niezdolność przyjęcia przez parlament Bośni i Hercegowiny regulaminu wewnętrznego regulującego jego posiedzenia z Parlamentem Europejskim (dwa razy w roku) oznacza, że od listopada 2015 r. do tej pory nie odbyło się żadne takie posiedzenie. Stanowi to rażące naruszenie przez Bośnię i Hercegowinę układu o stabilizacji i stowarzyszeniu. (Źródło: Parlament Europejski)

Warunki prowadzenia działalności gospodarczej

• 90. miejsce w rankingu Doing Business 2020
• Procedura rejestracji spółki z o.o. – 13 procedur / 80 dni
• 92. miejsce w Global Competitiveness Report 2019 (spadek o 5 miejsc)
• Klimat biznesowy wg COFACE – B (dość wysokie ryzyko)
• mocne strony to otwarcie kraju na inwestycje zagraniczne i handel. Bogate zasoby naturalne dają potencjalne możliwości rozwoju w energetyce (elektrownie wodne i cieplne), rolnictwie, przemyśle drzewnym i turystyce.
• słabe strony to liczba i długość procedur rejestracji firmy, brak inwestycji publicznych (transport, edukacja, zdrowie), ograniczona oferta eksportowa i niska wartość dodana w eksporcie.

Współpraca z Polską

W 2019 roku wartość polskiego eksportu do Albanii osiągnęła 1,03 mld PLN, co dało Bośni i Hercegowinie 55. miejsce na liście najważniejszych partnerów handlowych Polski (w eksporcie). Zanotowany wzrost wyniósł 0,7% w stosunku do danych z 2018 roku.

Główne grupy produktów w polskim handlu z Bośnią i Hercegowiną w 2018 roku.

W polskim eksporcie:

• meble i ich części (5,8%)
• koks i półkoks (4,7%)
• mięso z bydła, świeże lub schłodzone (4,6%)
• drut miedziany (3,1%)
• artykuły higieniczne (2,7%)

W polskim imporcie:

• tlenki i wodorotlenki glinu (10,9%)
• oleje ropy naftowej (10,4%)
• węglany (9,8%)
• mieszaniny węglowodorów aromatycznych (9,7%)
• części do silników (8,5%)

Analiza obecnego popytu importowego Bośni i Hercegowiny oraz pozycji konkurencyjnej polskich produktów na rynkach światowych wskazuje na szanse zwiększenia sprzedaży na ten rynek następujących polskich produktów: mięso z bydła, wyroby czekoladowe, węglowodory alifatyczne, opony pneumatyczne, płyta pilśniowa, drut miedziany, wirówki, maszyny i urządzenia mechaniczne, posiadające indywidualne funkcje, pojazdy silnikowe do transportu towarów oraz siedzenia.

Logistyka

Pełną obsługę logistyczną wymiany handlowej z Bośnią i Hercegowiną zapewnia linia drobnicowa BLUE. Skontaktuj się z naszym działem handlowym już dziś i dowiedz się, jak możemy kompleksowo wesprzeć rozwój Twojej współpracy handlowej z bośniackim partnerem (w imporcie i w eksporcie).