5 grudnia 2024 roku reprezentacja Polsko-Tureckiej Izby Gospodarczej została przyjęta przez Polsko-Turecką Grupę Parlamentarną. Tematem spotkania była ocena możliwości i warunków podniesienia współpracy gospodarczej między Polską i Turcją do poziomu strategicznego, odpowiadającego potencjałowi i potrzebom obydwu krajów.
5 grudnia 2024 roku reprezentacja Polsko-Tureckiej Izby Gospodarczej została przyjęta w Sejmie przez Polsko-Turecką Grupę Parlamentarną z udziałem przewodniczącego Grupy, Posła Andrzeja Szewińskiego, Wiceprzewodniczących Senatora Krzysztofa Bieńkowskiego, Posła Grzegorza Matusiaka, Senatora Wojciecha Ziemniaka, a także pp. posłów Katarzyny Osos, Katarzyny Marii Piekarskiej, Piotra Króla i Mateusza Bochenka.
Izbę reprezentowali Marek Nowakowski, Prezes Zarządu Izby (www.ptcoc.eu), Sait Buyukbayrak, Wiceprezes Zarządu Izby oraz Przewodniczący Stowarzyszenia Tureckich Przedsiębiorców w Polsce POTIAD (www.potiad.org), Jerzy Drożdż Ambasador Tytularny, Członek Honorowy Polsko-Tureckiej Izby Gospodarczej, Szef Zespołu Doradców KIG (www.kig.pl), Małgorzata Beczała, Partner zarządzający firmy 3CARGO (www.3cargo.com) świadczącej usługi celne, logistyczne, magazynowe w obrocie towarowym pomiędzy Polską i Turcją oraz Cezary Polski, Partner Zarządzający Grupy ENERGOTHERM (www.energotherm.pl), która od lat realizuje projekty w sektorze energetycznym w Turcji, a wobec zwiększającego się zaangażowania na tamtejszym rynku w br. otworzyła spółkę córkę w Stambule.
Przedmiotem rozmowy była ocena możliwości i warunków podniesienia współpracy gospodarczej między Polską i Turcją do poziomu strategicznego, odpowiadającego potencjałowi i potrzebom obydwu krajów. Rozmowy prowadzono, w odniesieniu do wcześniej opracowanego i opublikowanego przez Izbę, w czerwcu 2024 roku Memorandum zatytułowanego: „Wielopłaszczyznowa, strategiczna, współpraca Polski i Turcji zwiększa poziom bezpieczeństwa obydwu krajów”, które było przedłożone polskim władzom państwowym. Tekst polski i turecki dostępny na stronie PTCOC.
Przedstawiciele Polsko-Tureckiej Izby Gospodarczej przedłożyli senatorom i posłom informacje, w oparciu o bieżące doświadczenia w zakresie polsko tureckiej wymiany handlowej. Podkreślając, że, niezależnie od trwającego wzrostu poziomu dwustronnego handlu, wciąż jest on znacznie poniżej potencjału gospodarczego obydwu krajów. W 2023 roku przekroczył 12 mld Euro, zdaniem Izby możliwy jest wzrost dwustronnych obrotów do poziomu sięgającego 50+mld Euro rocznie. Wymaga to oczywiście wdrożenia instrumentów wsparcia, nie koniecznie finansowych, ale organizacyjnych, będących w dyspozycji administracji państwowej obydwu krajów. Począwszy od dokonania krytycznego przeglądu polsko-tureckich umów dwustronnych umów mających wpływ na tempo obrotu gospodarczego. Najstarsze z nich zawarto w 1993 roku. Od tego czasu istotnie zmieniły się warunki współpracy gospodarczej, pomiędzy naszymi krajami. Polska stała się członkiem Unii Europejskiej, a Turcja uczestnikiem jednolitego rynku europejskiego. Reprezentanci Izby, przedstawili parlamentarzystom zbiór informacji, praktycznych, obrazujących praktyczną stronę realizowanej współpracy oraz wynikające problemy.
Małgorzata Beczała poinformowała członków zespołu o praktycznych konsekwencjach wynikających z ostatnich regulacji dotyczących restrykcji w zakresie obrotu towarowego, celnych i logistycznych. Wskazała, że uderzają one w najmniejsze firmy polskie, produkcyjne i handlujące często od lat z Turcją. W jej opinii może to zwolnić dwustronny handel realizowany przez firmy z sektora MŚP. Opinię te wyraziła, posługując się konkretnymi przykładami towarów i usług podlegających poza taryfowym ograniczeniem w związku z nowymi przepisami wymagającymi od polskich producentów zaświadczenia o końcowym przeznaczeniu produktów, na co polski producent nie ma żadnego wpływu. Przedstawiła również kluczowe wyzwania, z jakimi obecnie borykają się przedsiębiorstwa transportowe i spedycyjne w związku z wdrożeniem nowych systemów celnych AES/ECS2 PLUS oraz NCTS2 PLUS, a także obowiązkiem rejestracji przewozów przez przewoźników zagranicznych w polskim systemie SENT. Zgodnie z Ustawą z dnia 25 września 2024 r., przewoźnicy zagraniczni są zobowiązani przed rozpoczęciem przewozu na terytorium RP do przesłania zgłoszenia w systemie SENT. Wprowadzenie tego wymogu wiąże się z koniecznością rejestracji na platformie PUESC, raportowania i śledzenia trasy przejazdu za pomocą urządzeń takich jak e-Toll, dokładnego wypełniania formularzy, co zwiększa ryzyko kar finansowych w przypadku błędów.
Wdrożenie systemów AES/ECS2 PLUS i NCTS2 PLUS w dniu 31 października 2024 r. wprowadziło dodatkowe wymagania, takie jak konieczność podawania numerów rejestracyjnych środków transportu w zgłoszeniach celnych. Utrudnia to obsługę przesyłek drobnicowych i generuje przestoje w logistyce. Zdaniem M. Beczały, regulacje te spowalniają wzajemny handel, szczególnie z Turcją, zwiększają jego koszty operacyjne, zmniejszają konkurencyjność polskich firm na rynku międzynarodowym.
Dodatkowo, brak możliwości szerszego stosowania kodu EXP18 w komunikatach wspólnotowych ogranicza elastyczność zarządzania transportem międzynarodowym. M. Beczała zadeklarowała, przygotowanie szczegółowego raportu dotyczącego skutków nowych regulacji dla sektora MŚP. Kluczowym będzie również dostosowanie wytycznych celnych, aby uwzględnić specyfikę branży logistycznej oraz zapewnienie wsparcia dla firm w korzystaniu z nowych systemów. Uzgodniono, że szczegółowy raport zostanie parlamentarzystom przedstawiony przez Izbę.
Cezary Polski wskazał na, historycznie uwarunkowany, duży potencjał potencjał współpracy polskich i tureckich firm w energetyce. W Turcji, W Polsce i wspólnie na rynkach trzecich. Wymiany know-how, realizowania wspólnych przedsięwzięć. Podkreślił przy tym, że potrzebne jest wsparcie polskiego państwa dla wykorzystania potencjału reprezentowanego przez polskich specjalistów na tamtejszym rynku, np. poprzez udzielnie wsparcia dla utworzenia, po stronie polskiej, integratora oferowanych branżowych usług, mającego nie tylko referencje i możliwość dysponowania wysokokwalifikowanymi kadrami, ale także zdolność finansową, składania gwarancji kontraktowych, ubezpieczeń itd. Energotherm od lat realizuje wysokiej jakości, kontrakty w Turcji na obiektach energetycznych, w tym na prywatnych elektrowniach, które były wybudowane, pod klucz, przez polskie firmy w latach 80 XX wieku (Yatagan, Kemerkoy, Yenikoy). Stara się pełnić rolę takiego integratora/HUB’a dla polskich firm, w zakresie dostarczania kompleksowych usług. Ma wiedzę, potencjał, kontakty, zaufanie klientów. Ale jako firma operująca w sektorze MSP, która dobrze realizuje swoje cele komercyjne widzi olbrzymi potencjał rozwojowy we współpracy pomiędzy Polską i Turcją w tym obszarze, włączając inne, polskie firmy. Wymaga to jednak wsparcia ze strony czynników państwowych. Stworzenia kompleksowej oferty w tym zakresie adresowanej na rynek turecki i ościenne. Realizując bieżące kontrakty, firma napotyka min.in. na problem uzyskania od strony tureckiej wiz pracowniczych dla polskich inżynierów, którzy muszą być obecni na miejscu świadczenia pracy. Prowadzi to do rozwiązań protezowych, niekoniecznie zgodnych z prawem, albowiem pracownicy delegowani z Polski do Turcji, wykonują swoją prace na podstawie wiz turystycznych, co prowadzić może do wielu, potencjalnie, negatywnych sytuacji, np. w przypadku wypadków przy pracy. Więc, bywa, że np. inżynierowie realizujący kontrakt, muszą, że wglądów proceduralnych, opuścić terytorium Turcji. Wyjeżdżają np. na wyspę KOS, by po kilku dniach powrócić do pracy. Jest to praktyka, wymagając interwencji obydwu państw.
Z drugiej zaś strony, o czym powiedział Sait Buyukbayrak, w latach 2023/24 roku, gwałtownie narasta problem uzyskania wiz wjazdowych dla przedsiębiorców tureckich do Polski. Procedury są długoterminowe, niejawne, skomplikowane, trudne do pokonania. Wymagające czasu, nawet w sytuacjach, gdy niezbędny jest pilny, przyjazd np. serwisanta z Turcji w ramach gwarancji, do urządzenia zakupionego przez polską firmę. Jest to ze szkodą, dla obydwu stron. Dodał, że utrudnienia dotyczą także tureckich studentów w Polsce, którzy muszą odnawiać swoje wizy. Znane są przypadki, gdy student mający już zaliczone 3 lata studiów na polskiej, publicznej uczelni, otrzymywał odmowę wizy pozwalającej mu studiować na r roku, dokończyć studia, złożyć dyplom. A z drugiej strony, wzrasta zainteresowanie maturzystów z Turcji studiowaniem w Polsce. W ub. roku akademickim stanowili oni grupę ponad 5 tys. osób (trzecia, po studentach z Ukrainy i Białorusi). Podkreślił, że tureccy absolwenci polskich uczelni, na ogół językowo sprawni nie tylko po angielsku, ale także po polsku, są ważnymi promotorami polsko-tureckiej współpracy. Wielopłaszczyznowej.
Ambasador Jerzy Drożdż wskazał na wartości tkwiące w historii polsko-tureckiej współpracy, które stanowią solidny fundament współpracy dziś i jutro. Od czasu, gdy Polska odzyskała Niepodległość, a Turcją powołała Republikę. Mimo, że był to burzliwy czas dla obydwu nowopowstałych państw. Zwrócił zwłaszcza uwagę, na to, że 100 lat temu, w 1924 roku, Niepodległa Rzeczpospolita, zorganizowała w Stambule Wielką Wystawę Przemysłową. Prezentującą przemysłowy potencjał, nowonarodzonej przecież, Rzeczpospolitej. W listopadzie b. r, na zaproszenie członka Polsko-Tureckiej Izby Gospodarczej Ptak Warsaw Expo, (https://warsawexpo.eu) odbyła się sesja przypominająca to wielkie wydarzenia, skutkujące m.in. wkładem polskiego przemysłu w rozwój tureckiego lotnictwa. Uczestniczyli w niej przedsiębiorcy, politycy w tym HE Ambasador Turcji Polsce. Ambasador Jerzy Dróżdż poinformowała, że w 2025 roku planowana jest kontynuacja obchodów 100-lecia Polskiej Wystawy Przemysłowej. Tym razem, tam, gdzie ona się odbywała. W Stambule, program obejmuje sesje naukową oraz misję biznesową do Turcji). Poinformował także, że KIG rozpoczyna drugą edycję programu TEBD (Türkiye-Europe Business Dialogue). Program EUROCHAMBRES (Europejskie Stowarzyszenie Izba Hadlu i Przemysłu z siedzibą w Brukseli) oraz tureckiego partnera KIG, czyli TOBB (Tureckie Stowarzyszenie Izb i Giełd Towarowych.
Podsumowując, wystąpienia członków Izby, które z życzliwym zainteresowaniem, wysłuchiwali parlamentarzyści, prezes Izby, podkreślił, że Polsko-Turecka Izba Gospodarcza, jest organizacją samorządową, społeczną. Działa bez dotacji ze środków publicznych. Z Polski, Turcji i UE. Zrzesza małe i średnie przedsiębiorstwa. Wspomaga ich biznes, w miarę swoich możliwości. Niezbyt wielkich. Projekty wymagające finasowania realizowane są na zasadach oddzielnego budżetowania. Na obecnym etapie, celem Izby jest, promocja dwustronnej współpracy, sygnalizowanie władzom państwowym, Polski i Tureckiemu najważniejszych problemów wymagających uwagi by osiągnąć strategiczne partnerstwo. Misję tę, zawarto w MEMORANDUM jako swego rodzaju mapie drogowej do istotnego zwiększania dwustronnie korzystnej współpracy bilateralnej, o której ma stanowić, nie tylko dwustronny handel, ale wzajemne inwestycje w zakresie infrastruktury w tym, krytyczne, cywilnej i obronnej, współpraca naukowo techniczna w dziedzinach najnowocześniejszych. Przyszłościowych. Poinformował, o trwających przygotowaniach do utworzenia stałej platformy Konferencji Rektorów Uniwersytetów z Polski I Turcji w celu nawiązania wielowątkowej współpracy naukowej i technologicznej. Inicjatywa ta zyskała zainteresowanie wielu ośrodków akademickich w Polsce i Turcji. Zdaniem Izby jeśli uda się doprowadzić ją do etapu realizacyjnego, to powstanie znacz impuls do dwustronnej współpracy handlowej, w zakresie dóbr i usług „wyższej wartości”. Także w wymiarze komercyjnym. Zwrócił się o do parlamentarzystów, z apelem o wsparcie działań Izby, w tym zwłaszcza by zwiększyli nacisk na administrację państwową, w gestii której leży możliwość rozwiązywania sygnalizowanych problemów.
Prezes Izby, bardzo podziękował, że Grupa Parlamentarna zechciała wysłuchać tych informacji.
Uczestniczący w spotkaniu parlamentarzyści zadali wiele szczegółowych pytań. Wskakując na znaczenie współpracy naukowej i technologicznej, wykorzystania doświadczeń Turcji m.in. w tym zakresie. Ważne jest współpraca w sektorze defence ale także wykorzystania doświadczeń tureckich w zakresie, e- usług, w tym np. ochrony granic. Udzielenie wsparcia współpracy sektorów rolno spożywczego. Parlamentarzyście, zachęcili Izbę, do przedłożenia szczegółowych raportów, analiz w poruszanych sprawach.
W wypowiedzi końcowej, Marek Nowakowski poprosił parlamentarzystów o wnikliwe wejrzenie w problem praktycznego znaczenia dla największej grupy firm realizujących wymianę handlową. Postulował, koniczność obniżania i kosztów podroży i zwiększenia dostępności bezpośrednich połączę lotniczych pomiędzy najważniejszymi ośrodkami biznesowymi w Polsce i Turcji. Zwrócił się, do parlamentarzystów o wsparcie, informując, że zupełnie bezzasadnie, aktualnie jest to największy koszt w Europie, co stawia polskie MŚP w niekonkurencyjnej sytuacji, zwłaszcza na początkowym etapie organizowania współpracy z tureckim partnerem. Wysoki koszt podroży i mała dostępność, brak elastyczności, bo loty tylko z Warszawy tyko do Stambułu. Wskazał na potrzebne zwiększeni częstotliwości lotniczych połączeń pomiędzy Polska I Turcją. Nie tylko na linii Warszawa Istambuł, ale także z Gdańska, Wrocławia Poznania, Krakowa, Katowic do innych, biznesowo ważnych ośrodków w Turcji, Ankara, Izmir, Bursa, Mersin. Wg Izby, rozmowy w tej sprawie, trwają więcej niż 10 lat. Bez widocznego rezultatu dla polskich MSP, mających ponad 50% wkład w dwustronne relacje biznesowe Polski i Turcji. Zwrócił się do parlamentarzystów o analizę tej sytuacji, wskazując, że rozwiązane tego problemu wymaga przyspieszenia, albowiem aktualnie dostępne polskim przedsiębiorcom do Turcji są najdroższe w Europie i najmniej dogodne. Istotnie hamuje to drogę do wzniesienia dwustronnej współpracy na oczekiwany poziom.
Przewodniczący, Andrzej Szewiński, podsumowując, podkreślił, że Memorandum Izby, oraz przedstawione informacje dodatkowe, będą przedmiotem analiz Grupy. Wezwał Izbę o dostarczenie pisemnych informacji dodatkowych.
Na zakończenie spotkania, Nowakowski, podziękował Parlamentarzystom, za uwagę jaką dali Izbie na zaprezentowanie szczegółowych danych, uzupełniających wcześniej przedłożone Grupie Parlamentarnej Memorandum, ważną mapą drogową do dalszych działań. A Izba zadeklarowała aktyny udział, wnioskując o wsparcie parlamentarzystów. Zaproponowano, aby kolejne spotkanie odbyło się w perspektywie 6- 8 miesięcy by ocenić realizację postulowanych projektów.
Izba, zwróciła się, wnioskiem, aby dokonać pełnego przeglądu porozumień traktatowych oraz umów bilateralnych wiążących Polskę i Turcje, by dostosować ich kształt do aktualnej sytuacji, traktatowej, wynikającej m.in. z Członkostw Polski w UE, a także innych, bieżących wyzwań mających praktyczne znaczenie, dla dwustronnej współpracy gospodarczej,
TEKST za PTCOC – Opr.mn. 09.12.24.
Komentarze proszę nadsyłać, na adres: biuro@ptcoc.eu
Od lewej: Sait Buyukbayrak (POTIAD), Małgorzata Beczała (3CARGO), Cezary Polski (ENERGOTHERM) / Fot. PTCOC
< Wróć do wpisów
