Styczeń 2025 roku przyniósł aktualizację przepisów ADR. Dla przedsiębiorstw transportowych oznacza to konieczność dostosowania się do nowych wymagań w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych. Poniżej przedstawiamy ogólny zarys najważniejszych zmian.
- Co to jest ADR?
- Najważniejsze zmiany w ADR 2025
- Wymogi dotyczące dokumentacji przewozowej.
- Szkolenie załogi przy przewozach w ilościach ograniczonych (LQ).
- Nowe klasyfikacje i numery UN.
- Transport baterii litowych i sodowych – nowe zasady.
- Możliwość przewozu niektórych niebezpiecznych odpadów luzem.
- Doprecyzowanie definicji i wyłączeń.
- Zmiany techniczne dotyczące pojazdów i wyposażenia.
- Co te zmiany oznaczają dla przewoźników?
Co to jest ADR?
ADR to Europejska umowa dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (z fr. Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route), która została podpisana przez większość krajów europejskich, w tym Polskę. Stanowi ona zestaw przepisów, które regulują bezpieczny transport materiałów niebezpiecznych drogą lądową ( np. paliwa, chemikalia, materiały łatwopalne, toksyczne, żrące, radioaktywne itp.).
ADR obejmuje klasyfikację towarów niebezpiecznych (13 klas), określa sposób ich pakowania, oznakowania i etykietowania, precyzuje wymagania dotyczące pojazdów, ich konstrukcji i oznaczeń (np. tablice pomarańczowe), wymienia obowiązki kierowców (np. szkolenia ADR) czy wymagania wobec firm transportowych (dokumentacja, procedury, certyfikaty).
Do stosowania się do zapisów ADR zobowiązani są przewoźnicy drogowi (zarówno krajowi, jak i międzynarodowi), nadawcy i odbiorcy ładunków niebezpiecznych, a także firmy logistyczne, centra dystrybucji i magazyny mające do czynienia z materiałami niebezpiecznymi.
Najważniejsze zmiany w ADR 2025
Przepisy ADR są aktualizowane co 2 lata, a najnowsza wersja obowiązuje od 1 stycznia 2025. Co ważne, przewidziano sześciomiesięczny okres przejściowy – do 30 czerwca 2025 roku – aby dać firmom czas na dostosowanie się do zmian. W Polsce oficjalny tekst ADR 2025 został ogłoszony w Dzienniku Ustaw (Dz.U. 2025 poz. 642) na mocy obwieszczenia Ministra Infrastruktury.
Wymogi dotyczące dokumentacji przewozowej.
Doprecyzowano przepisy dotyczące dokumentów przewozowych ADR. Od lipca 2025 roku dokument przewozowy dla każdej przesyłki z towarem niebezpiecznym musi znajdować się w kabinie kierowcy, a nie przytwierdzony do przesyłki. Nadawca lub załadowca mają obowiązek zadbać o to, by kierowca otrzymał komplet wymaganych dokumentów (w tym instrukcje pisemne dla załogi i świadectwo przeszkolenia ADR) przed wyruszeniem w trasę. Ta zmiana ma na celu usprawnienie kontroli drogowych i zwiększenie bezpieczeństwa przewozu.
Szkolenie załogi przy przewozach w ilościach ograniczonych (LQ).
Nowe przepisy jednoznacznie wymagają szkolenia ADR dla kierowców przewożących towary niebezpieczne w ilościach ograniczonych (zwolnionych spod większości wymogów ADR). Dotąd przepisy nie precyzowały takiego wymogu, jednak od 2025 pracownik zaangażowany w transport towarów niebezpiecznych na warunkach LQ musi przejść odpowiednie szkolenie w zakresie ADR. W praktyce oznacza to, że kierowcy realizujący nawet drobne przewozy materiałów niebezpiecznych (np. farb, aerozoli czy chemikaliów w małych opakowaniach) powinni posiadać przeszkolenie ADR, co podniesie poziom wiedzy i bezpieczeństwa.
Nowe klasyfikacje i numery UN.
W odpowiedzi na rozwój technologii i pojawienie się nowych substancji wprowadzono aż 11 nowych numerów UN do listy towarów niebezpiecznych. Zmiany te dotyczą głównie baterii i urządzeń zasilanych nowymi typami baterii. Dodano m.in. wpisy dla baterii sodowo-jonowych (akumulatorów Na-ion) oraz dla pojazdów zasilanych bateriami litowo-jonowymi, litowo-metalowymi i sodowo-jonowymi. Pojawiły się także nowe wpisy dla niektórych rzadziej spotykanych substancji chemicznych (np. Disilan – UN 3553 czy inne nowe związki chemiczne). W związku z tym zaktualizowano odpowiednie przepisy szczególne – np. rozszerzono przepis szczególny 388 (dotyczący przewozu pojazdów na baterie) oraz dodano nowe przepisy szczególne 401 i 678 powiązane z tymi pozycjami.
Transport baterii litowych i sodowych – nowe zasady.
W ślad za powyższym, zaostrzono wymagania dotyczące pakowania, oznakowania i dokumentacji dla transportu baterii litowych oraz sodowo-jonowych. Ze względu na ryzyko pożaru lub zwarcia, przepisy wprowadzają bardziej szczegółowe wytyczne odnośnie zabezpieczania takich baterii w transporcie. Między innymi nowe instrukcje pakowania (np. P912 dla pojazdów zasilanych bateriami) określają warunki przewozu baterii i sprzętu je zawierającego. Zmiany te mają zapewnić lepszą kontrolę nad rosnącym strumieniem przewozów urządzeń zasilanych bateriami (od elektroniki po pojazdy elektryczne).
Możliwość przewozu niektórych niebezpiecznych odpadów luzem.
ADR 2025 dopuszcza teraz przewóz luzem (czyli bez opakowania, w kontenerze lub skrzyni ładunkowej) niektórych odpadów niebezpiecznych, co wcześniej było zabronione. Dotyczy to przede wszystkim odpadów zawierających azbest – wprowadzono nowe przepisy szczególne oraz kody warunków przewozu luzem (VC1, VC2, AP12) dla odpowiednich numerów UN związanych z azbestem. Przykładowo odpady azbestowe (UN 2212, UN 2590) będzie można przewozić luzem pod warunkiem spełnienia bardzo rygorystycznych wymagań dotyczących zabezpieczenia ładunku i pojazdu. Ponadto uregulowano zasady przewozu w formie masowej materiałów w podwyższonej temperaturze (np. stopionego aluminium UN 3257) poprzez dodanie przepisu szczególnego AP11, który określa wymagania dla kadzi, pojazdów i kierowców przy transporcie takiego materiału.
Doprecyzowanie definicji i wyłączeń.
Nowelizacja wprowadziła też kilka zmian porządkujących definicje używane w ADR. Pojawiły się np. nowe definicje w części 1, takie jak „tworzywo sztuczne pochodzące z recyklingu” oraz doprecyzowano definicję „stopnia napełnienia” zbiornika. Ponadto rozszerzono wyłączenie spod przepisów ADR dla osób prywatnych – będzie ono teraz obejmować także przewóz niebezpiecznych odpadów przez osoby prywatne do punktów zbiórki. Oznacza to, że osoba prywatna będzie mogła przewieźć zużyte opakowania po chemikaliach czy odpady ADR z gospodarstwa domowego do utylizacji, pod pewnymi warunkami, bez stosowania pełnych rygorów ADR.
Zmiany techniczne dotyczące pojazdów i wyposażenia.
Aktualizacja ADR objęła również wymagania techniczne stawiane pojazdom przewożącym towary niebezpieczne (część 9 ADR). Wprowadzono drobne korekty we wzorze świadectwa dopuszczenia pojazdu ADR. Dodano zapis, że dokument ten może zawierać dodatkowe zabezpieczenia antyfałszerskie (hologramy, kody kreskowe, nadruki UV itp.) stosowane przez dane państwo. Największe zmiany w części 9 dotyczą systemów napędowych pojazdów ADR. Dopuszczono użycie napędu wodorowego w pojazdach typu AT i FL, pod warunkiem spełnienia szczegółowych wymogów dla instalacji elektrycznych określonych w przepisach. Innymi słowy, ciężarówki przewożące materiały niebezpieczne będą mogły być zasilane wodorowym ogniwem paliwowym, co dotychczas nie było uwzględnione w ADR. Dopuszczono również pojazdy elektryczne jako jednostki transportowe w przewozach ADR (np. elektryczne cysterny lub ciężarówki na baterie litowe), przy czym doprecyzowano wymagania. Przykładowo gniazdo ładowania w pojeździe klasy FL musi mieć czujnik temperatury odłączający zasilanie przy przegrzaniu. Zmieniono także nieco terminologię. Pojęcie „wyłącznik główny akumulatorów” zastąpiono bardziej ogólnym „urządzeniem odłączającym zasilanie”.
Co te zmiany oznaczają dla przewoźników?
Zmiany w przepisach ADR 2025 wpływają na codzienną pracę firm transportowych zajmujących się przewozem towarów niebezpiecznych. Przewoźnicy muszą przede wszystkim upewnić się, że od 1 lipca 2025 r. działają w pełnej zgodności z nowymi regulacjami.
Zmiany w ADR 2025 mają na celu usprawnienie procesów przewozowych oraz zwiększenie poziomu bezpieczeństwa i precyzji w stosowaniu przepisów. Ton zmian jest raczej ewolucyjny niż rewolucyjny. Dostosowują się do nowych technologii (baterie, pojazdy alternatywne) i uszczelniają istniejące przepisy.
Najważniejsze, aby współpracować z kompetentnymi doradcami ADR i szkolić załogę, dzięki czemu firma bez większych trudności zaimplementuje nowe wymagania. W razie wątpliwości należy skontaktować się ze specjalistami lub sięgnąć po oficjalne publikacje (np. tekst jednolity ADR 2025 dostępny na stronie gov.pl) oraz opracowania branżowe.
Kompleksowa obsługa logistyczna all-in-one – transport, agencja celna, magazynowanie.
Skorzystaj z oferty, aby uprościć zarządzanie łańcuchem dostaw. Usługi transportowe, celne i magazynowe 3CARGO to gwarancja bezpieczeństwa i terminowości.
ADR to międzynarodowa umowa regulująca przewóz drogowy towarów niebezpiecznych. Obowiązuje przewoźników, nadawców, odbiorców, a także firmy logistyczne i magazyny mające kontakt z takimi towarami.
Nowelizacja weszła w życie 1 stycznia 2025 r., jednak firmy mają czas na dostosowanie się do nowych przepisów do 30 czerwca 2025 r.
Nie. Od lipca 2025 dokument przewozowy ADR musi znajdować się w kabinie kierowcy. To obowiązek nadawcy lub załadowcy.
Tak. Nowe przepisy wymagają przeszkolenia ADR również przy przewozie towarów w ilościach ograniczonych (LQ).
Tak, ale tylko pod warunkiem spełnienia bardzo rygorystycznych wymogów – m.in. odpowiedniego zabezpieczenia pojazdu i ładunku.
Tak. ADR 2025 dopuszcza pojazdy elektryczne i wodorowe jako jednostki transportowe, jeśli spełniają one szczegółowe wymagania techniczne.
