Seria publikacji EKSPERT 3CARGO RADZI to cykl autorski, oparty o wiedzę osób bezpośrednio związanych z nami – zachęcamy do lektury. Pytania tematyczne można przesyłać na ekspert@3cargo.com

TOWARY NIEBEZPIECZNE

Transport towarów niebezpiecznych stanowi zagrożenie dla ludzi i środowiska, dlatego też jest dopuszczony jedynie na warunkach ściśle określonych przepisami prawa. O tym, czym są towary niebezpieczne i jakie wymogi należy spełniać, by je przewozić, rozmawiamy z Mariuszem Jastrzębskim, doradcą ds. bezpieczeństwa w przewozie towarów niebezpiecznych w 3CARGO.

Panie Mariuszu, jakie znaczenie ma rodzaj towaru dla planowania i realizacji transportu?

Powiem krótko – kluczowe. Klasyfikacja transportowa ładunku jest dla spedytora i przewoźnika jednym z niezbędnych narzędzi pozwalających dobrać optymalną trasę i środek transportu. Inaczej podejdziemy do przewozu prętów stalowych, inaczej do transportu pomarańczy. Bywa, że ładunki wymagają bardzo szczegółowego planowania trasy, przykładowo ładunki wielkogabarytowe. Niektóre towary są bardziej wrażliwe na czas i warunki transportu, niż inne, a ich bezpieczny przewóz wiąże się z koniecznością zapewnienia odpowiednich warunków i spełnienia określonych wymogów. Do takich towarów należą towary niebezpieczne.

Spis treści:

• Jakie konkretnie towary zaliczamy do towarów niebezpiecznych?
• Czym charakteryzuje się transport materiałów niebezpiecznych?
• Spotykamy się z takimi określeniami, jak towar ADR, transport ADR itp. Od czego pochodzi skrót?
• Kto powinien zaznajomić się z przepisami konwencji ADR? Czy jest ona kierowana głównie do przewoźników?
• Jakie istotne informacje możemy znaleźć w przepisach konwencji ADR?
• Jakie obowiązki na przykład? O czym należy pamiętać będąc stroną zaangażowaną w przewóz ADR?
• Konwencja nakłada również obowiązki na odbiorcę towaru.
• O czym jeszcze należy pamiętać organizując transport towarów ADR?

Jakie konkretnie towary zaliczamy do towarów niebezpiecznych?

Do towarów niebezpiecznych zaliczamy m.in. materiały wybuchowe i pirotechniczne, gazy, ciekłe i stałe materiały zapalne i samozapalne, materiały trujące, zakaźne, żrące, utleniające czy promieniotwórcze. Szczegółowa klasyfikacja wszelkich substancji uznawanych za niebezpieczne wyróżnia 13 klas zagrożeń. Każdy towar niebezpieczny musi mieć przypisany specjalny czterocyfrowy numer UN, który określa niebezpieczne właściwości danego produktu.

Czym charakteryzuje się transport materiałów niebezpiecznych?

Usługi transportu towarów niebezpiecznych są usługami regulowanymi przez szereg dodatkowych przepisów, bowiem transport tych towarów niesie ze sobą wysokie ryzyko dla zdrowia i życia ludzi, jak również ryzyko skażenia środowiska naturalnego, w związku z czym nie może być realizowany w ramach zwykłego transportu towarowego. Transport towarów niebezpiecznych wymaga zachowania dużo bardziej rygorystycznych norm, niż transport towarów neutralnych, w tym specjalnych oznaczeń i pozwoleń, a kierowca musi przejść dedykowane szkolenie, zdać egzamin i otrzymać zaświadczenie ADR do kierowania pojazdami przewożącymi towary niebezpieczne.

Wspomniał Pan o ADR. Ta nazwa przewija się często w potocznym języku branżowym. Spotykamy się z takimi określeniami, jak towar ADR, transport ADR itp. Od czego pochodzi skrót?

Od nazwy europejskiej konwencji dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, z francuskiego L’Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route – ADR. Opisuje ona bardzo szczegółowo warunki bezpiecznego transportu towarów niebezpiecznych na drogach. Konwencja ADR została sporządzona w Genewie 30-go września 1957 roku i ratyfikowana przez Polskę w 1975 roku. Składa się z umowy właściwej, określającej stosunki prawne pomiędzy krajami, oraz z załączników A i B do umowy. Załącznik A zawiera przepisy ogólne oraz przepisy dotyczące materiałów i przedmiotów niebezpiecznych, z kolei w załączniku B znajdziemy przepisy dotyczące środków transportu i operacji transportowych. Przepisy umowy są nowelizowane co 2 lata, a uaktualniona oficjalna wersja umowy w języku polskim jest ogłaszana w Dzienniku Ustaw.

Kto powinien zaznajomić się z przepisami konwencji ADR? Czy jest ona kierowana głównie do przewoźników?

Choć przewoźnik bierze na siebie większość zadań związanych z przewozem, w proces ten zaangażowanych jest więcej stron i każda z nich musi mieć odpowiednią wiedzę, by przewóz przebiegł sprawnie i bezpiecznie. Adresatami przepisów konwencji ADR są więc wszystkie strony uczestniczące w przewozie – producenci materiałów niebezpiecznych i ich nadawcy, przewoźnicy, osoby odpowiedzialne za projekty opakowań oraz cystern, producenci pojazdów, jednostki dozoru technicznego oraz odbiorcy towaru.

Proszę nam powiedzieć, jakie istotne informacje możemy znaleźć w przepisach konwencji ADR?

Wszystkie informacje i regulacje konwencji są bardzo istotne i zaznajomienie się z nimi jest niezbędne dla bezpiecznego transportu materiałów niebezpiecznych. W dużym skrócie –konwencja ADR umożliwia szybkie i precyzyjne określenie wymagań przewozowych dla konkretnych towarów niebezpiecznych, a także umożliwia jednolity sposób interpretowania przepisów w zakresie ich krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego. Zawiera ona tabele klasyfikacji towarów niebezpiecznych, które w przystępny sposób prezentują komplet informacji na temat konkretnych produktów, w tym numer UN, nazwę i opis, klasę, kod klasyfikacyjny, grupę pakowania, wymagane oznaczenia, przepisy szczególne, instrukcje dotyczące ilości oraz pakowania itd. W zależności od grupy, do której należy przewożony towar niebezpieczny, należy zawsze wdrożyć konkretne procedury mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa kierowcy oraz ładunku. Konwencja ADR nakłada specjalne wymagania oraz wyraźnie określa obowiązki stron zaangażowanych w transport, w tym kierowców i przedsiębiorców, którzy realizują zadania logistyczne, przewożą lub rozładowują towary niebezpieczne.

Jakie obowiązki na przykład? O czym należy pamiętać będąc stroną zaangażowaną w przewóz ADR?

Nadawca towaru powinien upewnić się, że towary niebezpieczne są sklasyfikowane i dopuszczone do przewozu zgodnie z ADR, zaopatrzyć przewoźnika w informacje oraz wymagane dokumenty, używać wyłącznie tych opakowań, kontenerów i cystern, które są dopuszczone i odpowiednie do przewozu materiałów ADR, stosować wymagane naklejki ostrzegawcze. Przewoźnik z kolei powinien upewnić się, że towary niebezpieczne przeznaczone do przewozu są dopuszczone do przewozu zgodnie z ADR, upewnić się, że posiada wszystkie wymagane informacje oraz dokumenty, sprawdzić czy pojazdy i ładunek nie mają oczywistych wad oraz czy nie występują wycieki lub nieszczelności, braki w wyposażeniu itp., upewnić się, że pojazd ma ważne badania, nie jest nadmiernie załadowany, oraz że ma wymagane nalepki i znaki ostrzegawcze, oraz że znajduje się w nim niezbędne wyposażenie wymagane przepisami konwencji ADR.

Konwencja nakłada również obowiązki na odbiorcę towaru.

Oczywiście. Odbiorca nie powinien opóźniać przyjęcia towarów, jeżeli nie ma takiej konieczności, a także sprawdzić po rozładunku, czy zostały spełnione odnoszące się do niego wymagania ADR. Zadaniem odbiorcy jest także oczyszczenie jednostki transportującej po rozładunku oraz zdjęcie wszystkich tablic i nalepek informujących o rodzaju przewożonych produktów.

O czym jeszcze należy pamiętać organizując transport towarów ADR?

Ze względu na specyfikę oraz wymagania, jakie należy spełnić, nie wszystkie firmy przewozowe podejmują się transportów materiałów niebezpiecznych. Te, które się nimi zajmują, mają obowiązek zatrudniać lub wynająć doradcę ds. bezpieczeństwa w przewozie towarów niebezpiecznych, który ma za zadanie doradzać w zakresie załadunków i rozładunków, samego przewozu oraz magazynowania towarów stwarzających potencjalne zagrożenie. Przy planowaniu trasy przejazdu należy uwzględnić trasy wyłączone dla poruszania się z towarami niebezpiecznymi. Kierowca musi mieć wymagane uprawnienia – szkolenia kierowców dzielimy na podstawowe i specjalistyczne (cysterny, oraz towary ADR z grup 1 i 7). Dokumentacja MSDS, którą musi posiadać kierowca w aucie powinna być w języku zrozumiałym dla niego oraz w języku angielskim. CMR musi być prawidłowo wypełniony z pełnymi informacjami, jaki rodzaj towaru ADR jest transportowany. Nikomu tego nie życzę, ale przy zdarzeniu drogowym, w którym niebezpieczna substancja wydostała się z opakowań, służby ratownicze w pierwszej kolejności zażądają od kierowcy tej dokumentacji. Zatrudniając firmę przewozową lub spedycyjną, która będzie dla nas realizować transport i/lub magazynowanie towarów niebezpiecznych, warto upewnić się, że powierzamy to zadanie specjalistom.

Dziękuję za rozmowę.

 

Firma transportowa 3CARGO zachęca do zapoznania się z innymi artykułami. Spedycja międzynarodowa – odkryj jej tajniki!

• EKSPERT RADZI – Demurrage i Detention w transporcie morskim
• „Wpłyń na nowe rynki: Turcja” – raport specjalny
• Import i eksport do Wielkiej Brytanii!

Rozmawiała Ewelina Kłoda