Do 25 marca 2024 wszystkie kraje UE mają wprowadzić system opłat drogowych zależnych od stopnia emisji CO2. Pierwszymi krajami, które wprowadzają nowy wymóg UE są Niemcy i Austria.

Nadchodzą zmiany w opłatach drogowych w Unii Europejskiej, mające na celu przyspieszenie dekarbonizacji transportu drogowego. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/362 z dnia 24 lutego 2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 1999/62/WE, 1999/37/WE i (UE) 2019/520 w odniesieniu do pobierania opłat za użytkowanie niektórych typów infrastruktury przez pojazdy, zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia podatku od emisji CO2 dla pojazdów korzystających z pewnych infrastruktur. Zmiany mają być wprowadzane stopniowo we wszystkich krajach unijnych.

System opłat drogowych w UE, oparty pierwotnie na eurowinietach i opłatach za przejazd, obecnie dostosowuje opłaty do poziomu emisji zanieczyszczeń, aby zachęcić firmy transportowe do korzystania z bardziej ekologicznych pojazdów. Dyrektywa z lutego 2022 roku zobowiązuje kraje unijne do wprowadzenia dwóch kluczowych zmian w ramach funkcjonujących systemów poboru opłat drogowych:

• do dnia 24 marca 2024 roku ma ulec zmianie kryterium różnicowania opłaty infrastrukturalnej – zamiast klas emisji Euro zostaną wprowadzone klasy emisji CO2,
• do dnia 24 marca 2026 roku ma być wprowadzona opłata tytułem kosztów zewnętrznych w odniesieniu do zanieczyszczenia powietrza spowodowanego ruchem drogowym na sieci dróg płatnych, która ma być zastosowana do pojazdów ciężkich.

Niemcy i Austria są pierwszymi krajami unijnymi, które wprowadzają przepisy dyrektywy na swoim terytorium. Nowe zobowiązanie zacznie obowiązywać w Niemczech już od 1 grudnia 2023 roku, a w Austrii od 1 stycznia 2024 roku.

O ile wzrośnie myto w Niemczech?

Myto jest obowiązkową opłatą za przejazd niemieckimi drogami federalnymi. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami objęte nim są pojazdy powyżej 7,5 t. Od 1 lipca 2024 roku myto będzie naliczane także dla pojazdów o wadze powyżej 3,5 t. Szacuje się, że dla pojazdów napędzanych silnikami diesla z normą emisji Euro 6 opłata wrośnie o 86%, max. do 34,8 eurocenta. Najwięcej zapłacą właściciele starych samochodów z normą Euro 0/1. W tym przypadku maksymalna stawka myta może wynieść nawet 51,6 eurocenta. Darmowe przejazdy zarezerwowane są dla samochodów napędzanych elektrycznie lub na wodór. Od 1 stycznia 2024 roku do uiszczania opłat w związku z emisją CO2 w Niemczech zobowiązane będą także pojazdy napędzane gazem ziemnym, które wcześniej były z tych opłat zwolnione. Niemieckie Ministerstwo Transportu szacuje, że zmiany w opłatach drogowych zapewnią dodatkowe dochody w wysokości 7,62 miliarda euro w skali roku.

Skutki zmian dla branży transportowej.

Wzrost stawek myta ma promować transport bardziej przyjazny dla środowiska, jednak wielu ekspertów wskazuje na brak niezbędnej infrastruktury oraz niewystarczającą ofertę zeroemisyjnych pojazdów na rynku. Ponadto branża transportowa już teraz, ze względu na ogólne osłabienie koniunktury i spadek zapotrzebowania na transport, funkcjonuje na wyjątkowo niskich marżach. W związku z tym zmiany mogą mieć skutek odwrotny od zamierzonego – obciążonych dodatkowymi kosztami przewoźników zwyczajnie nie będzie stać na wymianę taboru na bardziej ekologiczny. Branża logistyczna oraz firmy produkcyjne nie będą w stanie samodzielnie unieść całości rosnących kosztów opłat drogowych, dlatego zostaną one ostatecznie przerzucone na konsumenta. Dalszy wzrost cen towarów i usług z kolei będzie stanowił dodatkowy czynnik proinflacyjny.